Open communicatie vraagt om open houding

Congruente open communicatie

Als je met iemand communiceert of iets presenteert, dan mag je inhoudelijk nog zo sterk zijn en de beste taaltechnieken hanteren, als je gesprekspartner onbewust een gesloten houding aanneemt en zich afsluit, is het effect van je betoog nihil.

Daarenboven wijst onderzoek uit dat nog voor je een woord hebt uitgebracht, de toehoorder onbewust een oordeel vormt op basis van je lichaamstaal. De mythe doet de ronde dat 93% van onze communicatie non-verbaal zou zijn: 55% visueel en 38% vocaal. Daarbij citeert men het onderzoek uit 1967 van UCLA 🧑‍🏫professor Albert Mehrabian.

Dat onderzoek wordt echter uit de context getrokken en de cijfers zijn ook enkel een inschatting van Mehrabian. Het onderzoek ging enkel over incongruente communicatie waarbij je iets anders zegt dan dat je 🔊 stemvolume of lichaamshouding suggereert, bijvoorbeeld als je glimlacht terwijl je boos bent.

Klopt er dan niets van de mythe? Toch wel! Volgens andere onderzoeken zou ongeveer 33% van onze communicatie non-verbaal gebeuren. Nog steeds veel maar geen 93%!

Wat we vooral kunnen leren uit het onderzoek is dat communicatie congruent moet zijn. Dus dat wat je zegt, moet overeenkomen met je lichaamstaal en je stemgebruik. Dus wil je een open communicatie, dan moeten beide gesprekspartners een open houding aannemen.

Begin bij jezelf

Laten we beginnen bij je eigen houding.  Die kan je het makkelijkste aanpassen en als je zelf een open houding aanneemt, is de kans groot dat je gesprekspartner of toehoorder door de werking van zijn spiegelneuronen je gedrag automatisch 🪞spiegelt en automatisch een open houding aanneemt.

Dus ontkruis je armen en hou ze open. Zorg daarbij dat je 🤲 handpalmen zoveel mogelijk te zien zijn. Ons onderbewuste brein is voorgeprogrammeerd om wantrouwend te reageren op naar omlaag gedraaide handpalmen. Lang geleden was dit deel van een overlevingsinstinct. Mensen toonden hun handen open om te laten zien dat ze geen 🔪 wapens of stenen verborgen hielden.

Maak ook zoveel mogelijk 👁 oogcontact. De ogen zijn de spiegel van de ziel. Dus oogcontact geeft vertrouwen. Daarnaast trekt het de blik ook automatisch naar boven waardoor de lichaamshouding van de ander zich vanzelf opent.

Blijkt direct oogcontact moeilijk, dan kan je een tussenstap inbouwen door eerst de aandacht te trekken naar een 🏞 foto aan de muur, naar een folder, een computerscherm of een opvallend object en die samen te bekijken. Als je dan iets vraagt, is de kans groot dat je wél oogcontact kan maken. Deze tactiek heeft nog een ander voordeel waar ik later op terugkom.

Zorg ook dat je onmiddellijk 🤝 voorstelt en naar de naam van de ander vraagt! Herhaal die naam luidop en gebruik die regelmatig tijdens het gesprek. Als je de naam van iemand kent en uitspreekt, voelt die zich automatisch betrokken en draagt dit bij aan een open communicatie. En als iemand je naam juist uitspreekt, voel je je gewaardeerd. Is de naam van je gesprekspartner moeilijk, vraag dan wat die betekent en hoe je die schrijft. Dat betekent meteen 2 vliegen in één klap. Het levert je een interessant gesprek op en je onthoudt de naam beter.

Als je moeilijk namen onthoudt, kan je de naam associëren met visuele, dramatische of emotionele momenten. Of je kan de naam linken aan het beeld van een bekende persoon of iemand die je kent. Of je kan een alliteratie bedenken zoals handige Harry, welwillende Willy of doordrammende Dominik 😊

Als iemand het gezelschap vervoegt, stel de persoon met wie je praat dan voor met zijn naam. Op die manier zet je die nog verder vast in je geheugen.

Verder kan je door een juist 🗣 stemgebruik de nodige rust en veiligheid creëren zodat de ander zich durft open te stellen en zelf open communiceert. Adem daarvoor vanuit de 🫄 buik. Daardoor wordt je strottenhoofd automatisch naar omlaag getrokken. Dat geeft een ontspannen, dieper geluid en je krijgt ook een grotere resonantieruimte in de mond.

Een veel gemaakte fout, zeker bij presentaties, is dat de spreker op het einde van de zin 📈 omhoog gaat met zijn intonatie. Dit suggereert dat je je eigen woorden in vraag stelt en onzeker bent. Dus let er op dat je je zin op het einde "neer legt" en laat voldoende stiltes. Stiltes tonen je zelfbeheersing en controle en geven meer kracht aan je woorden.

Daarenboven geven ze in een gesprek de gesprekspartner de ruimte voor eigen inbreng.

Als je al de bovenstaande tips toepast, is de kans behoorlijk groot dat je gesprekspartner onbewust een open houding aanneemt en automatisch oogcontact maakt.

Nog een belangrijke tip: geef een 🪶compliment zodra de mogelijkheid zich aandient! Als je dit op een gepaste manier doet, is dit bijzonder ontwapenend en creëert het een wederzijds respect en vertrouwen.

Praktische tips om een gesloten houding open te breken

Als je gesprekspartner toch blijft hangen in een gesloten of vijandige houding, dan zijn er een paar praktische 💡 tips die je kan toepassen om alsnog tot een open communicatie te komen.

Je kan de persoon in kwestie bijvoorbeeld iets geven om vast te houden, bijvoorbeeld een pen of een 🥛glas water. Let wel goed op waar je het glas zet. Als de persoon rechtshandig is, zet het glas dan rechts van die persoon zodat die niet moet kruisen om het glas te nemen. Anders krijg je het omgekeerde effect van wat je beoogt.

Een andere handige truc is om een 📄 vragenlijst te laten invullen. Op die manier kunnen ze niet anders dan de armen te ontkruisen en naar voren te leunen.

Een folder die openvouwt is ook een krachtige en toch subtiele manier om de houding helemaal open te trekken. Geef de folder, laat die openen en trek de aandacht op informatie in het middenste gedeelte. Op die manier wordt je gesprekspartner onbewust gedwongen om in de open positie te blijven.

Je kan er ook voor kiezen om samen naar voren te leunen om een brochure of 🖥 beeldscherm te bekijken. Op die manier draaien jullie ook automatisch open. Doordat jullie naar een gemeenschappelijk punt kijken, komt dit ook minder bedreigend over.

Tot slot, kan je op een bepaald moment zelf naar voor leunen met de armen en de handpalmen open terwijl je de vraag stelt: "Ik zie dat je nog een vraag hebt. Wat zou je nog willen weten?" of ik zie dat je nog twijfelt "Kan je even uitleggen wat je nog dwars zit?". Als je dan in die open houding naar achter leunt en non-verbaal aangeeft dat het hun beurt is om te spreken, is de kans ook groot dat de persoon zich opent.

Door je open handpalmen geeft je op onderbewust niveau aan dat je wil dat ze open en eerlijk met je zijn omdat je dat zelf ook bent. Je kan natuurlijk ook een andere vraag stellen maar zorg wel dat die vraag "open" is. Met een ja/nee-vraag valt de communicatie helaas onmiddellijk weer stil.

Leading and Pacing

Tot slot nog een heel belangrijke tip. Zorg dat je je 💨 tempo en energie afstemt op je gesprekspartner. Komt die verlegen of teneergeslagen binnen, dan werkt het niet om heel opgetogen en energiek te beginnen. Stem je energieniveau af op dat van die persoon en verander dat geleidelijk aan in de gewenste richting. Telkens als je uit de lichaamstaal kan afleiden dat je gesprekspartner volgt, kan je een stapje verder gaan in je open communicatie. In de neuropsychologie noemt men dit "pacing and leading". Vrij vertaald: temporiseren en leiden.

Alarmerende houdingen

Dit is vooral belangrijk bij gesloten houdingen waarbij je 🚨 alarmbellen moeten afgaan.

Heeft je gesprekspartner de armen gekruist en de 👊 vuisten gebald, dan wijst dit op een vijandige, defensieve houding. Zie je andere signalen als op elkaar geklemde tanden of lippen of een 😡 rood aangelopen gezicht, dan duidt dit op agressie die kan leiden tot een verbale of fysieke aanval. In deze "Fists-Clenched-Arms-Crossed" positie is het bijzonder belangrijk een verzoenende aanpak te hanteren en te polsen naar de reden van de frustratie en/of woede.

Soms zie je dat de persoon in kwestie zijn bovenarmen stevig vastgrijpt om de voorkant van zijn lichaam af te schermen. En soms nijpen die handen zelfs zo hard dat de vingers de bloedtoevoer wordt afgeknepen en dat de vingers wit worden. Met deze houding "streelt" de persoon zich als het ware en stelt zichzelf op het gemak. Merk je zelf deze signalen op, dan komt het er vooral op neer veiligheid en rust te creëren door je houding en door wat je zegt.

De 2 bovenstaande houdingen zie je vaak in 🎓rechtbanken. De aanklager neemt dan de agressieve houding met gekruiste armen en gebalde vuisten aan en de beklaagde de positie waarbij hij zijn bovenarmen vastgrijpt.

Tot slot nog een laatste houding waarmee je gesprekspartner op onderbewust niveau zijn of haar onzekerheid aangeeft. Bij vrouwen is dat door 1 arm te laten hangen en de andere arm omhoog te brengen en met die hand de elleboog vast te nemen. Mannen laten dit op nog een andere manier zien. De ene hand neemt de andere vast en beide laten ze hangen ter hoogte van hun kruis. Onbewust beschermen ze zo hun kroonjuwelen.

Onderzoekers vermoeden dat dit ook de reden is waarom onze armen door evolutie korten zijn geworden. Bij 🐵 primaten hangen de handen in ontspannen toestand immers veel lager, ter hoogte van de knieën.

Samenvatting

Wil je een open communicatie, lees dan de lichaamstaal van je gesprekspartner en neem zelf een open houding aan waarbij je oogcontact maakt en rustig praat. Vraag naar de voornaam en gebruik die regelmatig om vertrouwen te creëren. Kijk of je partner volgt en beweeg in ⏩ kleine stapjes in de gewenste richting.

Gebruik indien nodig de praktische tips & tricks om de houding te openen. En wees alert voor alarmerende houdingen zodat je die tijdig kan ontmijnen. Zoals je wellicht beseft, wordt je communicatie met deze tips veel opener, efficiënter en overtuigender.

Vind je het veel om in 1 keer toe te passen? Dan raad ik je aan om er 📅 elke dag of week één techniek uit te kiezen en die consequent toe te passen tot je onderbewuste brein die volledig heeft geautomatiseerd.